Obsesyon halk arasında takıntı veya saplantı diye de adlandırılan bir rahatsızlık belirtisidir. Kişinin elinde olmadan, istenmeden akla gelen ve kişiye aşırı rahatsızlık veren düşüncelerdir. Mesela mikrop veya kir bulaştığı düşüncesi bir obsesyondur.
OBSESİF (TAKINTILI) NEDİR?
Takıntılı düşünceye sahip olan kişiye “obsesif” denir. Halk arasında “takıntılı kişi” olarak da adlandırılır. Takıntı tarzındaki düşüncelere de “obsesif düşünce” denir.
KOMPÜLSİYON NEDİR?
Obsesif düşünceler geldiği zaman kişide büyük bir sıkıntı oluşur ve kişi bu sıkıntıları ortadan kaldırmak için uygunsuz ve saçma bulduğu halde kendini yapmaktan alıkoyamadığı bazı hareketleri yinelemeye başlar. Bu hareketlere de kompülsiyon (zorlantı) adı verilir. Mesela kir bulaşmasıyla ilgili obsesyonlar geldiğinde sık sık elini yıkamak bir kompülsiyon örneğidir.
KOMPÜLSİF NEDİR?
Kompülsif kompülsiyon tarzı hareketlere verilen bir isimdir. Elini sıkça ve dakikalarca yıkamak kompülsif bir harekettir.
OBSESİF KOMPULSİF NEDİR?
Obsesyon ve kompulsiyonlarla giden psikiyatrik rahatsızlığın adıdır.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (TAKINTI HASTALIĞI)
Takıntı hastalığı tıp dilinde Obsesif Kompülsif Bozukluk olarak tanımlanır. Saplantı hastalığı da denir. Ancak yaygın ismi “Takıntı Hastalığı”dır. Birçok efsaneye ve esere konu olan takıntı hastalığının en çarpıcı ve meşhur örneği Shakespeare’in Macbeth adlı eserinde hayat bulmuştur. Lady Macbeth’in etkisiyle kocası Macbeth, Kral Duncan’ı öldürür ve Leydi Macbeth’de bir el yıkama hastalığı başlar. Leydi Macbeth, “Arabistan’ın bütün parfümleri getirilse bu elin kirleri temizlenemez” der ve ellerini yıkamaya devam eder. Takıntılar, insanın aklına istenmeden ve elinde olmadan gelen rahatsız edici düşüncelerdir. Bu düşünceler geldiği zaman kişide büyük bir sıkıntı oluşur ve kişi bu sıkıntıları ortadan kaldırmak için uygunsuz ve saçma bulduğu halde kendini yapmaktan alıkoyamadığı bazı hareketleri yinelemeye başlar. Bu hareketlere de kompülsiyon (zorlantı) adı verilir. Mesela kirlilik düşünceleri olan kişilerin sık sık ellerini yıkaması kompülsiyona bir örnektir. Bu düşünceler ve eylemler zamanla şiddetini artırır ve kişinin günlük hayatının büyük bir kısmını işgal etmeye başlar. Sonuçta kişinin işlevselliği önemli ölçüde etkilenir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUĞU (TAKINTI HASTALIĞININ) YAYGINLIĞI NEDİR?
Toplum içinde takıntı hastalığı yüz kişinin ikisinde veya üçünde görülebilir. Başlangıç yaşı ortalama 20 yaş civarındadır. Hastaların yaklaşık üçte ikisi 25 yaşın altında hastalığa yakalanırken, %15 kadarı da 35 yaş sonrasında bu durumla yüz yüze gelmektedir. Erkeklerde görülme yaşı, kadınlara göre daha küçüktür. Erkeklerde 6-15 yaş arası sıklıkla görülürken, kadınlarda 20-29 yaş arasında daha sık ortaya çıkar. Yapılan çalışmalarda ise, kadınlarda %0.6, erkeklere göre (%0.2) üç kat daha yüksek bir oran bulunmuştur. Sosyo-kültürel faktörlerden de etkilenebilen takıntı hastalığı bekarlarda evlilerden daha fazla görülmektedir. Birinci derece akrabası hasta olanlarda görülme riski daha fazla bulunmuştur.
TAKINTI HASTALIĞININ SEBEPLERİ NELERDİR?
Son dönem çalışmalar takıntıların geçmişte yaşanmış olan travmatik deneyimler neticesinde oluştuğunu göstermektedir. Travmatik deneyimlerin etkilerinin yarattığı stres uzun dönemler boyunca sürdüğünde stres hormonlarının salgılanması da süreklilik gösterir. Bu durumda, serotonin maddesinin salgılanması etkilendiğinden beynin biyokimyasında bozulmalar meydana gelir. Travmatik etkilenme, orta beyinde yer alan limbik sistem içindeki bazı alanlarda kaygı birikmesine neden olarak, kişinin çeşitli konulara takılmadan edemeyecek kadar kaygı fazlalığı yaşamasına yol açar.
Okan Bal
Uzman Psikolojik Danışman ve Aile Terapisti
Sorunlarınızın Daha Sağlıklı Çözümü İçin
“Online Terapi” Randevusu Alabilirsiniz.
