Hiperaktif, çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik ve dikkat eksikliği belirtileri olan bir bozukluk durumudur. Hiperaktiflik genellikle 3-4 yaş çocukluk döneminde başlasa da bebeklik döneminde de görülebilir. Hiperaktif bebeklerde fazla uyuma, huysuzluk, huzursuzluk, sürekli ağlama gibi belirtiler görülmektedir. Ayrıca erkeklerde görülme olasılığı kızlara oranla 3-4 kat daha fazladır.
Hiperaktivite değişik nedenlerle olabilir. Bunlar arasında; beyinde bazı yapısal işlevsel bozukluklar, kalıtım etkisi, çevre etki görülmektedir. Hiperaktiflik gebelik döneminde tespit edilememektedir. Bu yüzden doğum öncesi herhangi bir önlem yada tedavi yoktur. Ancak ilaç, alkol ve sigara kullanımından kaçınarak önlem alınabilir.
Hiperaktif çocuklar çoğunlukla yaramazlık ile karıştırılmaktadır.
Hiperaktif Çocukların Özellikleri Nelerdir?
- Dikkat eksikliği ve aşırı hareketlilik belirtilerinin dış uyaranlara bağlı olmadan geliştiği görülür.
- İlgileri kısa süreli olduğu için çabuk sıkılıp başladığı bir işi yarım bırakırlar.
- Yaşıtları ile veya kardeşler ile ilişki sorunları görülür.
- Saldırgan davranışlar yaparlar.
- Heyecan ve adrenalin arayan davranışları vardır.
- Hayallere dalma ve koordinasyon eksikliği görülmektedir.
- Çocuk çok hareketlidir, olduğu yerde duramaz. Oturduğu yerde uzun süre duramaz hemen kalkar.
- Kendilerini kontrol etmelerindeki güçlük nedeniyle nerede durmaları gerektiğini bilemezler. Korkusuzca davranmaları çeşitli tehlikelerle karşılaşmalarına neden olur.
- Tehlikeyi kavrayamaz, birden atılır. Soru bitmeden cevap verir, konuşma aralarına girer. Başladığı bir işi bitiremez.
- Dikkat eksikliğinden dolayı dersleri anlayamaz. Okul hayatında başarısızlık görülür.
Hiperaktivite Tedavisi ve Önemi
Hiperaktiviteden şüpheleniliyorsa hiç paniğe kapılmadan uygun bir teşhis için uzman doktora danışılmalıdır. Bunun bir rahatsızlık olduğu ancak çözülebilir bir problem olduğu bilinmelidir. Sevgi, saygı ve şefkat ile hiperaktif çocuklar a diğer sağlıklı çocuklara yakın bir büyüme ve gelişme gösterebilirler. Genelde aileler de ilaç kullanımını alışkanlık yapacağı zannedilir ve ilaç kullanmaktan kaçınırlar. Oysa ilaç kullanmak alışkanlık yapmaz. İlaç kullanması gerektiği halde ilaç almayan çocuklarda bu rahatsızlık ilerleyerek madde kullanımı gibi daha kötü alışkanlıklara sebep olabilir. Bundan dolayı uzman doktorun önerdiği tedavi uygulanmalıdır.
Bu çocukları ortama uydurmak zordur ama ortam bu çocukları kabul etmeli ona göre davranılmalıdır. Onlara kural koyarken uzman önerisi göz önünde tutularak anlayışlı bir şekilde davranılmalıdır. Hiperaktivite teşhisi koyulduktan sonra hekim, aile ve öğretmen birlikte bir tedavi stratejisi belirlemelidir. Aile ve öğretmenin yaklaşımı da en az uzman hekimin tedavisi kadar önemlidir. Hiperaktif çocuğun öğrenme stratejisi diğer çocuklardan farklıdır. Bu çocuklarda dikkat eksikliği göz önünde tutularak, onların da katılımını sağlamak eğitim materyalleri kullanarak dikkatini çekmek gibi yöntemler kullanılabilir.
Bu zorlu süreçte elbette ki en büyük zorluk ve sabır gerektiren görev anne ve babaya düşmektedir. Çocuğa karşı bir anlık öfke iyileşme sürecini etkileyeceği için oldukça sakin ve sabırlı olmalıdırlar. Çocuğun sinirlenip kontrolden çıkacağını anlayınca ona derin derin nefes almasını söylemek aynı zaman da kendisi de yaparak örnek olmalıdır. Birlikte yürüşe çıkmak, oyunlar oynamak yanında olduğunu hissettirmek gerekir. Çocuğun odasını açık renklerde boyamak, dikkatini dağıtacak fazla eşya koymamak gerekir. Çocuğu günlük tutmaya teşvik etmek, hissettiklerini özgürce yazmasını sağlamak gerekir. Hiperaktif çocuklarda beslenme de son derece önemlidir. Özellikle tatlı ve kalorisi yüksek gıdalara dikkat edilmelidir. Dengeli ve düzenli bir beslenme programı uygulanmalıdır.
Okan Bal
Uzman Psikolojik Danışman ve Aile Terapisti
Eğitim ve Öğrenci Danışmanı
Sorunlarınızın Daha Sağlıklı Çözümü İçin
“Online Terapi” Randevusu Alabilirsiniz.
